Stel je eens voor: op een basisschool rennen twee groepjes leerlingen uit groep 4 naar buiten. Ze gaan op zoek naar tien bladeren (zoals zevenblad) met zeven bladpunten. Met deze blaadjes en een dobbelsteen gaan ze samen aan de slag om tafels te oefenen.

In het teken van het thema Gi-ga-groen van de Kinderboekenweek 2022 willen we benadrukken wat voor invloed een natuurlijke buitenruimte kan hebben op het onderwijs. Snoek Puur Groen ziet een toekomst waarin leerlingen van allerlei leeftijden leren in en mét de natuur. De buitenruimtes van scholen worden op dit moment vaak alleen gebruikt in de pauzes. Ook zijn ze vaak voornamelijk grijs en betegeld. Door de pleinen in te richten als groene speel- en leerplekken, kunnen deze talrijk benut worden. Zo ontstaat er een waardevolle investering in duurzaamheid en kwaliteitsonderwijs Scholen kunnen reguliere lessen in een vorm aanbieden die buiten plaats kunnen vinden: buitenlessen. Hieraan zitten een aantal voordelen en kansen verbonden. Deze worden hieronder uitgelegd.

#1 Gezond
Het is wetenschappelijk bewezen dat buiten zijn verschillende positieve invloeden heeft op mensen. Dat is zowel geestelijk als lichamelijk. Mensen ervaren bijvoorbeeld minder klachten bij diabetes, astma of depressie. Ook verbetert het de eetlust, slaap, bewegingsactiviteit en het geheugen. Daarnaast helpt het bij het concentratievermogen. Dat is op een school een uitstekend pluspunt.

#2 Sociaal
Buiten zijn heeft ook een invloed op sociaal gedrag: er ontstaan situaties waarin leerlingen leren samenwerken of juist concurreren. Dit zorgt ervoor dat vaardigheden als empathie, flexibiliteit en zelfbewustzijn ontwikkeld. Dit leidt weer tot minder pestgedrag en het gevoel van vriendschap en erbij horen wordt gestimuleerd.

#3 Natuur leren kennen
De leerlingen kunnen via het natuurlijke schoolterrein het groen ontdekken en ervaren. Ze kunnen bijvoorbeeld van dichtbij de seizoenen in elkaar over zien gaan. Daarnaast zijn planten en dieren een kans om van te leren. Wat is eetbaar en wat niet? Hoe werkt een ecosysteem? Dit zijn thema’s die terug kunnen komen in de buitenlessen.

#4 Onderhoud plegen
Op dit moment wordt er al op sommige scholen gebruikgemaakt van praktijktuinen. PRO Drachten is daar een goed voorbeeld van. Leerlingen ontdekken door taken uit te voeren wat ze interessant vinden en waar hun talenten liggen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan onderhoud als snoeien, schoffelen en onkruid verwijderen. Zo leren ze te zorgen voor groen en daar komt verantwoordelijkheid bij kijken.

#5 Participatie
Het ontwerp van de ruimtes doen we vanuit de pedagogische gedachte, passend bij de schoolvisie mét de leerkrachten. Door de buurt te betrekken in het plan kan er een win-win situatie ontstaan. Door wensen bespreekbaar te maken, kan er een verbinding en dus meerwaarde met de omgeving gecreëerd worden. Het plein dat in het weekend vaak ongebruikt is, kan bijvoorbeeld ingezet worden voor de buurt.

#6 Schermen
Steeds meer scholen maken gebruik van onderwijs met schermen. Denk bijvoorbeeld aan tablets. Omdat deze draadloos zijn, kan dit een kans zijn voor de toekomstgerichte lesinvullingen. Ze kunnen bijvoorbeeld ingezet worden als middel om informatiebronnen te raadplegen tijdens buitenlessen.

#7 Koel op warme dagen
Vergroening zorgt voor verkoeling. Bomen creëren schaduw. Daarnaast hebben ze samen met planten een effect op de luchtvochtigheid. Dit vermindert de hitte en maakt het aangenaam om op warme dagen tóch buiten te zijn.

#8 Subsidie
Om een natuurlijk schoolterrein te realiseren is een investering nodig. Dat is zeker waar. Gelukkig zien we in Nederland steeds meer het nut in van vergroening. Daarom wordt er steeds meer subsidie vrijgemaakt voor duurzame doeleinden. Deze verschillen echter per regio. Informeer bij de gemeente of provincie naar de budgetten. Dit kan de stap naar een natuurlijk schoolterrein wellicht verkleinen. Wij hebben hierover ook kennis in huis. Neem daarom contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken.

Ben je benieuwd naar hoe onze tuin- en landschapsontwerper Lennart Woelinga reageert op de stelling: natuurlijke speelpleinen zijn de toekomst? Klik dan hier om naar het interview te gaan.